Ổ BÁNH MÌ VÀO TRẬN
Trước khi vào chiến trường B, đơn vị nào cũng gắng sắp xếp cho chiến sĩ tranh thủ về nhà vài ngày. Tôi được thăm nhà vào những ngày giáp hạt. Bố mẹ tuy già yếu nhưng cũng cố gắng để có mấy bữa cơm no. Tôi sờ túi được mấy tem lương thực những ngày đi công tác, ăn ngoài quán xá nên dư ra. Thường thì, ai cũng phải tới Uỷ ban Nhân dân xã chứng thực mới mua được gạo phiếu. Tới cửa Văn phòng Uỷ ban, được chỉ vào bàn ông chủ tịch đang ngồi. Ông cúi mặt vẻ lắng lo làm gương mặt rám xạm, trầm buồn, càng thêm xám đậm. Tôi trình giấy công tác. Ông khẽ giật mình, vội ngẩng lên, tay với ngay lấy giấy, hỏi:
– Đồng chí về mấy ngày?
. Tôi thật thà:
– Báo cáo chủ tịch, tôi được về tranh thủ ba ngày!
. Không hỏi gì thêm. Công việc hàng ngày, quen nếp, ông bấm đốt tay thành thạo, rồi cầm bút ghi toẹt, đề nghị cửa hàng lương thực Cồn cho mua ba cân gạo phiếu. Phục ông, bài toán nhanh gọn, đúng đáp số tôi giữ trong tay. Có lẽ thời đói kém, hạt gạo là hạt vàng. Nói xin chữ ký được mua ba cân gạo phiếu, ai cũng mừng luôn. Biết tôi sắp vào chiến trường, ai cũng tỏ lời cầu chúc ngày thắng lợi trở về:
– Thế là bước đầu gặp may đấy. Mong đầu đi, đuôi lọt. Khai về ba ngày, mọi lần ông chủ tịch xã ký chỉ cho mua hai ký mốt. Bộ đội, mỗi ngày bảy lạng, nhân lên…
. Khi lớp trẻ chúng tôi đi “ Tất cả vì miền Nam thân yêu”, chỉ còn người lớn tuổi, hay ai ít học, hoặc yếu sức khoẻ ở lại cùng chị em đảm nhiệm xây dựng hậu phương. Ông chủ tịch vốn lực điền cơ bản, học đã lớp hai, đang bổ túc, thế mà gánh vác công việc chủ tịch, là quý hoá lắm.
. Tôi mở cuốn sổ ghi chép vốn như nhật ký, viết ít dòng kỷ niệm để lại nhà. Giật mình, thấy mấy tem phiếu lương thực loại 225gr với 100gr, chừng hai kí, vô tình, kẹp quên ở đó. Tôi liền trở lại uỷ ban xã xin mua cho kịp. Văn phòng uỷ ban sát hội trường. Người ngồi trong đông ngịt. Đứng nói trước micro là đồng chí Trưởng ban Tổ chức Huyện uỷ. Nhòm, hoá ra thằng bạn học lớp ba với mình đã sớm trưởng thành từ phong trào phân bèo hoa dâu hồi nào.
. Không thích ồn ã nhưng tò mò, tôi nán lại. Tiếng Trưởng ban Tổ chức vọng ra như từng loạt điểm xạ bất ngờ, nhắm vào bức tường đá cố cựu dân chủ tưởng chừng đến ngàn năm cũ kỹ:
– Phải định hướng giáo dục cho quần chúng tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo triệt để, toàn diện… Vừa rồi, số phiếu bầu cho đồng chí Tiến chức chủ tịch xã là quá thấp… Các đồng chí không thấy được đồng chí ấy xuất phát từ cơ bản à? Thành phần ấy thật là quý! Quý lắm các đồng chí ạ…Tuy nhiên, nhiệm kỳ qua, đồng chí ấy có một số khuyết điểm như các đồng chí đã biết. Song đã làm việc ai mà chả có ưu khuyết điểm… Loại trừ đồng chí ấy ra, tôi hỏi tìm đâu ra tiêu chí cơ bản… Lấy ai ra mà làm việc? Sở dĩ cần phải phủ nhận cuộc bầu cử của xã ta vừa rồi vì các đồng chí chưa quán triệt đầy đủ và sâu sắc tinh thần lãnh đạo sáng suốt… Với tinh thần ấy, thay mặt ban Chấp hành… xin lưu ý, hãy đoàn kết, tập trung dân chủ thật cao, dồn phiếu…
. Tôi bỗng như kẻ trúng đạn, chất lính vừa bị bắn gục. Nhưng may thay, chính anh bạn đã kéo dậy trả tôi bằng chất liệu… trơn tru ngọt tựa mía lùi:
– Hãy Tất cả vì miền Nam thân yêu để kết quả thành công tốt đẹp… Tôi thiết nghĩ, chúng ta không nên để phải bầu lại lần ba. Các đồng chí có nhất trí với tôi không?
– Nhất trí! Nhất trí! Nhất trí….
Sự chiến thắng bùng nổ. Cả hội trường tung hô, vỡ ra. Số phiếu bầu chủ tịch xã được kiểm. Cán cân đủ nghiêng về phía lãnh đạo.
. Tôi mang niềm vui thắng lợi đến mừng chủ tịch xã tôi vừa tái cử. Bộ mặt ông tươi tỉnh lại và đã hồng hào. Ông ngước nhìn tôi ngạc nhiên, mang chút thân tình gợi mở:
– Sao, đồng chí chưa đi à?
– Báo cáo đồng chí chủ tịch, sớm mai ạ. Tôi xin chúc mừng chủ tịch xã nhà… – Cảm thấy thẹn. Nhưng cái đói đã giục cất lời – Xin đồng chí cho mua thêm hai cân phiếu gạo, bởi hôm trước để quên.
. Chủ tịch xã nhoẻn miệng pha chút tinh ranh:
– Hôm trước tôi ghi dư rồi…
. Tẽn tò. Ngẩn người. Nhưng còn cách…
. Tôi cắm cúi đạp xe đạp ngót ba chục cây số như thường tình, đến lò bánh mì thị trấn Cổ Lễ trước khi trời tối. Lại gặp may, còn bánh mì để mua. Về chiều, bánh mì đã khô như cái dùi cui, song, có còn hơn… không.
. Bố mừng rỡ thấy tôi về. Còn tôi vui vì bữa tối, bố không bị nhịn đói như thói quen quê, mọi ngày. Cố ép bố nhai chiếc bánh. Chắc là chưa nuốt được miếng nào, bố lấy tay ôm miệng. Rồi bố gỡ miếng bánh mì dính trong đó. Hý hoáy thế nào một chiếc răng cũng bị lôi ra theo. Tôi ân hận. Còn bố lại như vui:
– Có khi răng rụng, đỡ đau, con ạ…- Thấy tôi ái ngại, bố tiếp – Không sao đâu con. Bánh để dành đỡ cho sớm mai, con mang đi dọc đường hãy Tất cả vì miền Nam…đánh giặc!
. Sớm, sau ba ngày vội vã, tôi tiếp bước vượt Trường Sơn. Chiếc ba-lô trên vai có ổ bánh mì thường tình mà thiêng liêng như lời Tổ Quốc yêu thương, tôi đang gùi vào trận.
. TỐ HOÀI
.
